NHIỄU TÂM
[VI] NHIỄU TÂM
[FR] Névrose
[EN] Neurosis
[VI] Rối loạn tâm lý không dẫn đến tan rã nhân cách, nhưng gây khó khăn trong cuộc sống hàng ngày, do những triệu chứng mà người ta thường hay gọi là “dở hơi”: lo hãi vô cớ, ám sợ, ám ảnh, lên cơn hystêri (x. các từ này), bệnh chứng ở bộ phận này hay bộ phận khác nhưng không có gì rõ ràng cả. Tâm lý học ngày nay xem đây là biểu hiện của những mối xung đột vô thức, liên quan chủ yếu đến mặc cảm Ơđip: lo hãi nhằm ngăn cản bộc lộ ham muốn dục vọng, và thất bại trong sự chống đỡ với những xung lực bản năng làm cho những biểu hiện của vô thức chiếm lấy một phần hoạt động tâm lý ý thức. Theo Freud, có những chứng nhiễu tâm “hiện hành” (névrose actuelle) liên quan đến một tình huống thực sự xảy ra và hiện hữu; và có những chứng nhiễu tâm xuất phát từ quá trình phát triển tình dục từ thời bé, tình cảm “chốt lại” ở một giai đoạn nhất định, cho nên hình thành những tính nết kiểu: môi miệng, hậu môn, tiền tính dục, tính dục (x. Phân tâm học). Có những chứng nhiễu tâm xuất hiện sau những chấn thương lớn: tai nạn xe cộ, chiến tranh, tra tấn…Có nhiễu tâm “số phận” (Névrose de destinée) bệnh nhân làm như cố tình tìm đi từ chỗ thất bại này sang thất bại khác, như có “ma đưa lối, quỷ dẫn đường, đứng không yên ổn, ngồi không vững vàng” (Kiều). Ở trẻ em, những triệu chứng nhiễu tâm đến mức nào đó là bình thường, chỉ xuất hiện nhất thời, thái độ bình tĩnh của bố mẹ giúp giải tỏa; chủ yếu biểu hiện mối lo hãi phải xa cách gia đình.