Guilt
[VI] TỘI LỖI (Mặc cảm)
[FR] Culpabilité
[EN] Guilt
[VI] Cảm nghĩ rằng mình đã phạm tội, đã làm hay nghĩ trái với đạo lý, là một triệu chứng thường gặp trong những tâm bệnh, hay nhiễu loạn tâm lý. Thường đi theo với lo hãi, và có khi có những hành vi tự trừng phạt, tự kết án (hành vi thực tế hay tượng trưng). Những người hystêri, nghiện rượu mãn tính, trầm cảm thường dễ sám hối về những tội lỗi thật hay tưởng tượng, tự cho mình đã làm khổ vợ con, không còn đáng sống nữa, có khi đến tự sát. Sau những tai nạn, những trận bom dữ dội, những năm tù tội, có người tự cho mình đã làm cho đồng đội chịu hy sinh, bản thân sống sót là một tội lỗi. Ở trẻ em mặc cảm tội lỗi dễ xuất hiện, vì chúng xem những mệnh lệnh và cấm đoán của bố mẹ như những nguyên lý tuyệt đối; thêm vào là do phân biệt thực hư chưa rõ, nên nghĩ một điều gì, dù chưa thực hiện, như mới có ý muốn trả thù bố mẹ sau khi bị la mắng, có khi mong cho bố mẹ chết đi, trẻ em xem như là đã phạm tội thực sự rồi. Vì vậy có những hành vi tự trừng phạt. Theo học thuyết phân tâm, thì những cấm đoán và lệnh truyền của người lớn được nhập tâm biến thành một Siêu – tôi (surmoi) vô thức, như một ông quan tòa ngồi xét xử mọi hành vi và ý nghĩ. Những lời răn đe, lên lớp quá đáng của mọi người lớn dễ gây mặc cảm tội lỗi ở con cái.