Schizophrénie :
[EN] Schizophrenia :
[FR] Schizophrénie :
[DE] Schizophrenie:
[VI] (tâm thần) bệnh tâm thần phân liệt (bệnh điên), gồm những rối loạn về cử chỉ hành động, tư tưởng và nhận thức, xảy ra ở tuổi từ 14-50, tỷ lệ trong dân chúng là 1% ; tỷ lệ này tăng 10% nếu cha/mẹ bị bệnh, cả cha lẫn mẹ, 40%, anh chị em 10%. Có những triệ u chứng rõ ràng - triệu chứng ‘dương' - như hành động kỳ quặc, cười nói một mình ; tư tưởng lộn xộn, nói chuyện không đầu không đuôi, có ý nghĩ là người khác biết được. Họ có hoang tưởng (delusion) mình đang bị theo dõi, bị kẻ khác ám hại, mình là Chúa, là Phật. Giác quan có sự lệch lạc như hư giác về nghe (auditory hallucination), nghe tiếng thì thầm trong tai, tiếng hai người nói chuyện với nhau về mình. Cảm xúc của họ rất thất thường, buồn nhiều hơn vui, biểu lộ không đúng lúc, ví dụ nghe kể một chuyện buồn lại phát lên cười khúc khích. Một số bệnh nhân có triệu chứng không lộ ra - triệu chứng ‘âm' - như chẳng buồn nói với ai, nhụt hết ý chí nghị lực, không còn thiết đến bất cứ chuyện gì. Loại này khó trị hơn loại có triệu chứng ‘dương' . Một số khác vì mất ý thức (insight) là mình đang bị bệnh cần sự giúp đỡ của người khác, nên không chịu đi khám và uống thuốc. Chứ c nă ng nh ậ n thức (cognitive functions) như trí thông minh, trí nhớ , óc phán xét, sự tậ p trung tư tưởng v.v. tuy không bị ảnh hưởng nhiều, nhưng phần nào cũng giảm bớt vì bệnh lâu ngày, vì uống thuốc. Bệ nh tâm thầ n phân liệt do nhiều nguyên nhân, thường có liên hệ với nhau : di truyền ; sinh hóa, chất truyền dẫn thần kinh Dopamine tăng hoạt động ; tâm lý xã hội ; các bệnh của não bộ. Về tiên li ệu, 20% khỏi được, 20% rất khó trị, 60% tình trạng có thể ổn định nhưng cần phải uống thuốc liên tục một thời gian dài và được theo dõi thường xuyên. Theo thống kê, có 10% bệnh nhân mất trí tự tử. 172