PHÂN LIỆT
[VI] PHÂN LIỆT
[FR] Schizophrénie
[EN]
[VI] Thông thường gọi là bệnh “điên”, các nhà tâm bệnh học ngày nay phân biệt bệnh phân liệt với những đặc trưng rõ nét , là bệnh loạn tâm; thường gặp nhất trong các rối loạn tâm lý nhân cách có những dấu hiệu tan rã, với những loại triệu chứng: - Mất hài hòa giữa các hành vi, lời nói, tình cảm, tư duy. Bề ngoài có vẻ thờ ơ, nhưng che đậy một sự nhạy cảm biểu hiện thành những cơn bột phát bất ngờ. Mất khả năng giao tiếp với người khác. Giữ khả năng suy luận, nhưng liên tưởng phi lôgic, ngôn ngữ nhiều khi khó hiểu, có khi có vẻ sáng tạo, có tính thơ hay triết lý. - Có thể giảm khả năng vận động, có khi đi đến cứng đờ (catatonie), kết hợp với những cơn bùng nổ phá phách, bỏ đi, tự sát thương hay tấn công người khác. - Có những hoang tưởng làm cho bệnh nhân sống trong một thế giới riêng biệt khép kín, không quan hệ với chung quanh; với những chủ đề về tình dục, đóng những vai trò quan trọng, hoặc bị truy bức, ghen tuông vô cớ. Tâm trạng tự khép kín, không quan hệ với chung quanh là đặc trưng quan trọng, đó là chứng tự tỏa (autisme). Thường xuất phát vào tuổi thanh niên, có khi chậm hơn. Với các tâm dược ngày nay, có khả năng giảm nhẹ những triệu chứng bột phát, làm cho bệnh tiến triển qua những thời kỳ hầu như biến hẳn, bệnh nhân có khả năng trở lại cuộc sống bình thường trong vài ba tháng hay năm; nhưng không chữa được căn nguyên. Sau đó phải kết hợp tâm lý liệu pháp với nhiều hình thức. Xét nghiệm phi lâm sàng không đem lại kết quả. Trong dân cư, có khoảng 1% bị bệnh. Khả năng di truyền được xác định; hiện nay các công trình hướng nghiên cứu những tác nhân di truyền có thể tạo ra những chất có khả năng gây hư giác và hoang tưởng. Một số tác giả gán cho dopamine một vai trò quan trọng.