PHẬN
[VI] PHẬN
[FR]
[EN]
[VI] Là phần được chia ra cho từng người trong xã hội, gồm: vị trí hay cương vị, tức là chỗ đứng, vai trò của người ấy giữa xã hội, và sự nghiệp, tức kết quả của quá trình sống và hành động, cả tốt cả xấu, cộng lại thành cái “nghiệp”. Thường kết với chữ thân: thân phận. Như thân phận làm con, phận làm tôi, làm vua…Nói về chức năng thì gọi là chức phận, về danh dự là danh phận, về nghĩa vụ là bổn phận. Khi nhấn mạnh yếu tố bất ngờ là số phận. Trong các tổ chức, như một cơ quan, xí nghiệp hay hệ thống Nhà nước, thì chức phận được qui định rõ ràng; trong gia đình thì chức phận không phân định rõ, quan hệ tình cảm chiếm ưu thế, cũng như trong những cộng đồng lớn rộng hơn. Trong xã hội cổ truyền, vị trí và vai trò của mỗi người thường được qui định chặt chẽ, cương thường ít biến động, mỗi người có phận riêng, do thành phần gia đình, nghề nghiệp, tôn giáo, chức vụ quyết định cho nên tâm lý an phận. Trong xã hội hiện đại, mỗi người có những quan hệ xã hội rất đa dạng, là thành viên của rất nhiều cộng đồng khác nhau, cho nên cương vị và vai trò xã hội tùy hoàn cảnh mà thay đổi; vả lại xã hội cũng thường biến động, cho nên thân phận của mỗi người không thể qui định rõ ràng, con người có khả năng lựa chọn và quyết định. Nhiều lúc con người bị động, không quyết định được về phận của mình ( Biết thân mình biết phận mình ra sao? – Kiều).