Từ điển tổng hợp

Việt

thực tại
thực tại	Từ điển Nguyễn văn Tuế -- Việt-Đức Từ điển Prodic - KHKT - Việt - Anh TĐ-Triêt-Nguyến Hữu Liêm Thuật Ngữ Triết - Nhóm dịch triết Từ điển triết học Kant Từ điển triết học HEGEL Từ điển toán học Anh-Việt Từ điển Phật Giáo Việt-Anh Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thực tế	Từ điển Phật Giáo Việt-Anh Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thực	Từ điển toán học Anh-Việt Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
hiện thực	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thiết thực	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
sự thực	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế Từ điển Công Giáo Anh-Việt
khách thể	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
vật thể	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
có thực	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
thực té	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
có thật	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
thưc hiện.	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
có hiệu lực	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
có giá trị	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
hợp pháp	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
hiên thực chủ nghĩa.	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
sự kiện	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
công việc	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
công tác	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
công vụ	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
sự	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
việc	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
sự thật	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
chúng có	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
dẫn chúng.	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
sự việc	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
thực tể	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
chúng cd	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
dẫn chứng.	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
thật	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
thực hiện được.	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
thực hiện được	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
tính	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
tỉnh táo	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
sáng suốt	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
không say	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
hi vọng	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
đáng tin cậy	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
chắc chắn	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
thật thà	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
ngay thật	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
lương thiện	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
trung thực	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
chính trực.	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
hiện- thực	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
có tác dụng	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
có hoạt độníg	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
Cụ thể	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thuộc hình nhi hạ.	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
1. Thuộc: thực	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
chân thực	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
chân chính	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
khách quan	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thuần túy 2. Chân thực	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
hiện thực.	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
Tồn tại	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thực tồn	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
sinh tồn	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
hiện sinh Vật tồn tại	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
vật thực tại.	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
Thuộc: bản thể	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thực thể	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thực chất	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
trên thực tế	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
1.Thuộc: tự nhiên	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
vật tính	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
hình thể	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
vật chất	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thân thể	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thiên nhiên	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
vật lý. 2. Thực tại giới	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thế giới thực tại.	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
1. Thuộc: thực chứng	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thực chứng tính	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
xác thực	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
minh xác. 2. Tích cực	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
khẳng định	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
kiên quyết	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
tuyệt đối	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thuần nhiên	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
hoàn toàn.	Từ điển Công Giáo Anh-Việt

= thực tại
= thực tại	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
thực tế	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
hiện thực	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
=	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
-en sự việc	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
sự kiện.	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế

1. thực tại
1. Thực tại	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
chân thực	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
hiện thực	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thực hữu	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thực thể	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
sự thực 2. Thực tại tính	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
chân thực tính	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
hiện thực tính	Từ điển Công Giáo Anh-Việt

thực tại tính 2. hiện thực
1. Hiện thực tính	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thực hiện tính	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thực tế tính	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
chân thực tính	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thực tại tính 2. Hiện thực	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
hiện tồn	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thực tại	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
chân thực 3. Giới thực tại.	Từ điển Công Giáo Anh-Việt

Anh

thực tại
reality	Từ điển triết học Kant Từ điển triết học HEGEL Từ điển Phật Giáo Việt-Anh
actual	TĐ-Triêt-Nguyến Hữu Liêm Từ điển toán học Anh-Việt
actual	Từ điển Prodic - KHKT - Việt - Anh
concrete	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
real	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
existence	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
substantial	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
physical	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
positive	Từ điển Công Giáo Anh-Việt

1. thực tại
reality	Từ điển Công Giáo Anh-Việt

thực tại tính 2. hiện thực
actuality	Từ điển Công Giáo Anh-Việt

Đức

thực tại
Realität	Thuật Ngữ Triết - Nhóm dịch triết Từ điển triết học Kant Từ điển triết học HEGEL
Wirklichkeit	Từ điển Nguyễn văn Tuế -- Việt-Đức Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
realistisch	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
wirklich vorhanden	Từ điển Nguyễn văn Tuế -- Việt-Đức
tatsächlich	Từ điển Nguyễn văn Tuế -- Việt-Đức
Reachlität	Từ điển Nguyễn văn Tuế -- Việt-Đức
wirklich	TĐ-Triêt-Nguyến Hữu Liêm
Gültigkeit	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
faktisch	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
gültig	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
gegenständlich	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
Tatsache	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
Faktum	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
real	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
reell	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
Realitat	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
gegen	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
aktual	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương

= thực tại
Realität	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế

Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
seine Gültigkeit behálten	còn hiệu lực.
(für) gültig erklären	nói quả quyết, khẳng định, quyết đoán; công nhận là có thực, chuẩn y, phê chuẩn; ~
in die Wirklichkeit umsetzen	thực hiện, thi hành.
gegenständlich e Bedeutung	ý nghĩa vật chất; 2. [thuộc về] công việc, công tác, công vụ; cụ thể, trực quan.

Từ điển Công Giáo Anh-Việt

concrete

Cụ thể, thực tại, thực tế, thuộc hình nhi hạ.

real

1. Thuộc: thực, chân thực, chân chính, sự thực, thực tại, hiện thực, thực tế, khách quan, thuần túy 2. Chân thực, thực tại, hiện thực.

existence

(1) Tồn tại, thực tồn, thực tại, sinh tồn, hiện sinh (2) Vật tồn tại, vật thực tại.

substantial

Thuộc: bản thể, thực thể, thực tại, thực chất, chân thực, chân chính, trên thực tế

physical

1.Thuộc: tự nhiên, vật tính, hình thể, thực tại, vật chất, thực chất, thân thể, thiên nhiên, vật lý. 2. Thực tại giới, thế giới thực tại.

positive

1. Thuộc: thực chứng, thực chứng tính, thực tại, tồn tại, thực tế, xác thực, minh xác. 2. Tích cực, khẳng định, kiên quyết, tuyệt đối, thuần nhiên, hoàn toàn.

reality

1. Thực tại, chân thực, hiện thực, thực hữu, thực thể, sự thực 2. Thực tại tính, chân thực tính, hiện thực tính

actuality

1. Hiện thực tính, thực hiện tính, thực tế tính, chân thực tính, thực tại tính 2. Hiện thực, hiện tồn, thực tại, chân thực 3. Giới thực tại.

Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương

realistisch /(Adj.)/

thực tế; thiết thực; thực tại;

Realitat /die; -, -en/

(o Pl ) thực tại; thực tế; hiện- thực (Wirklichkeit);

gegen /Stand. lích [’ge:ganjtentliẹ] (Adj.)/

(thuộc về) khách thể; vật thể; thực tế; thực tại (dinglich, konkret);

aktual /(Adj.)/

(Philos ) có thực; thực tại; có tác dụng; có hoạt độníg (whksam, tätig);

Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế

Gültigkeit /f =/

hiện thực, thực tại, thực tế; [nền] pháp ché, pháp trị; [tính] hợp pháp, hợp lí; hiệu lực; seine Gültigkeit behálten còn hiệu lực.

faktisch /a/

thực té, thực tại, có thật, thưc hiện.

gültig /a/

có hiệu lực, có giá trị, hợp pháp, thực tại; gültig sein có hiệu lực, được lưu hành, được lưu thông, được thông dụng; (für) gültig erklären nói quả quyết, khẳng định, quyết đoán; công nhận là có thực, chuẩn y, phê chuẩn; gültig er Versuch phép thử có két quả (môn thi điền kinh nhẹ).

realistisch /a/

1. thực tế, thiết thực, thực tại; 2. (văn học, nghệ thuật) hiên thực chủ nghĩa.

Wirklichkeit /í =/

í = hiện thực, thực tại, thực tế, sự thực, sự kiện; in - thực ra, quả thực; đúng thế, trên thực tế, trong thực tế; in die Wirklichkeit umsetzen thực hiện, thi hành.

gegenständlich /a/

1. (triết) [thuộc về] khách thể, vật thể, thực tế, thực tại; [được] vật hóa; gegenständlich es Hauptwort danh từ cụ thể; gegenständlich e Bedeutung ý nghĩa vật chất; 2. [thuộc về] công việc, công tác, công vụ; cụ thể, trực quan.

Tatsache /f =, -n/

sự, việc, sự kiện, sự thật, chúng có, thực tế, thực tại, dẫn chúng.

Faktum /n -s, -ta u -ten/

sự việc, sự thật, sự thực, sự kiện, việc, thực tể, thực tại, chúng cd, dẫn chứng.

real /a/

1. có thực, có thật, thực, thật, thực tại; 2. thực tế, thiết thực, hiện thực, thực hiện được.

reell /a/

1. có thật, có thực, thực, thực tại, thực hiện được; 2. tính, tỉnh táo, sáng suốt, không say; 3. hi vọng, đáng tin cậy, chắc chắn, thật thà, ngay thật, lương thiện, trung thực, chính trực.

Realität /f/

1. = thực tại, thực tế, hiện thực; 2. =, -en sự việc, sự kiện.

Từ điển Phật Giáo Việt-Anh

thực tế,thực tại

reality

Từ điển toán học Anh-Việt

actual

thực, thực tại

Từ điển triết học HEGEL

Thực tại [Đức: Realität; Anh: reality]

> Xem Hiện hữu (sự), Thực tại và Tồn tại-được quy định/nhất định/Tồn tại hiện có Đức: Existenz, Realität und Dasein; Anh: existence, reality and determinate being]

Từ điển triết học Kant

Thực tại (tính) [Đức: Realität; Anh: reality]

Xem thêm: Hiện thực, Phạm trù (các), Phủ định (sự), Bản thể học, Tri giác, Cảm giác, Bảng các phạm trù,

Thực tại là phạm trù đầu tiên trong các phạm trù vê chất, tương ứng với chức năng khẳng định của phán đoán. Cùng với các phạm trù vê chất còn lại, như: phủ định và hạn định, nó mang lại các nguyên tắc tạo nên những dự đoán của tri giác. Với tư cách là một phạm trù hay “một khái niệm thuần túy của giác tính”, thực tại được định nghĩa là “cái gì tương ứng với một cảm giác nói chung” hay cái gì mà “một khái niệm của nó chỉ thị một cái tồn tại (trong thời gian)” (PPLTTT A 143/B 182). Đối lập với nó là phạm trù phủ định, vốn cũng là một trong các phạm trù vê chất dùng để hình dung về cái “không-tồn tại (trong thời gian)” (sđd). Kể từ Descartes, các triết gia đã quan niệm thực tại là việc có một độ [Grad], như trong quan niệm rằng bản thể có nhiều tính thực tại hơn các tùy thể của nó. Kant dùng chất thực tại này để bảo đảm cái yêu sách về sự hiện hữu của một thể liên tục giữa thực tại và phủ định, vốn là cái “làm cho mọi thực tại có thể xuất hiện [cho ta] như một đại lượng (PPLTTT A 143/B 183). Chất này lúc đó được mở rộng thành cảm giác hay biểu tượng về những đối tượng trong trực quan.

Sự tương ứng của phạm trù thực tại với cảm giác được hoàn thành nhờ tri giác. Có lúc Kant viết rằng “vật chất hay cái hiện tồn này, tức là cái gì đó được trực quan trong không gian mới tất yếu lấy tri giác làm tiền đề” (PPLTTT A 373). Nhưng tri giác này không được hiểu là tiền-phạm trù, mà là một nguyên tắc hay một “dự đoán của tri giác”. Việc Kant sử dụng thuật ngữ prolepsis (“dự đoán”) của Epicurus đã cho phép ông đặt những dự đoán của tri giác vào vị trí giữa giác quan và “ý thức có tính mô thức tiên nghiệm”: tri giác không đi trước phạm trù thực tại, bảo đảm nó theo cách nào đấy, mà đòi hỏi rằng phạm trù phải được mang lại để tri giác có thể diễn ra. Cái “thực tồn” được trực quan trong không gian quả thực có thể lấy tri giác làm tiền đề, nhưng bản thân tri giác chỉ có thể có được khi được dự đoán bởi nguyên tắc: “Cái thực tồn là một đối tượng của cảm giác, đều có lượng cường độ, tức là có một độ” (PPLTTT B 207).

Kant thừa nhận rằng điều này phải “xuất hiện có phần lạ thường” và chỉ ra nguồn gốc của sự lạ thường là câu hỏi: “Làm thế nào giác tính có thể phán đoán một cách tổng hợp và tiên nghiệm về hiện tượng” (PPLTTT B 217).

Lý do cho bộ máy phức tạp gắn phạm trù thực tại với cảm giác, nói chung, là nhu cầu phải chứng minh rằng “bản thân sự thiếu vắng của cái thực tồn trong trực quan cảm tính không thể được tri giác” và do đó một không gian hay thời gian trống rỗng “không bao giờ có thể được rút ra từ kinh nghiệm” (PPLTTT B 214). Chứng minh này xứng đáng là một định đề trong luận cứ chống lại tính thực tại tuyệt đối của không gian và thời gian. Tính thực tại của các mô thức của trực quan không thể tách khỏi tính thực tại của các đối tượng của kinh nghiệm; chúng không thuộc về, Kant nhấn mạnh, “những sự vật một cách tuyệt đối như là điều kiện hay thuộc tính mà không cần xét đến mô thức của trực quan cảm tính của chúng ta (PPLTTT A 36/B 52). Phạm trù thực tại vì thế chỉ có thể được áp dụng như một tính thực tại thường nghiệm trong không gian và thời gian, và tuyệt đối không bao giờ được áp dụng cho bản thân không gian và thời gian.

Một chiều hướng phê phán khác về phạm trù thực tại được bộc lộ trong phần “Biện chứng pháp siêu nghiệm”, là nổi Kant chống lại việc tỉnh lược thực tại và tồn tại. Thuật ngữ thực tại (Realität) “trong khái niệm về sự vật nghe có vẻ khác với thuật ngữ tôn tại (Existenz) trong khái niệm về thuộc tính” (PPLTTT A 597/B 625) quả thực không thể được áp dụng cho cái gì đó không phải là một đối tượng khả hữu của kinh nghiệm, như Thượng đế chẳng hạn. Nếu được áp dụng trong trường hợp như thế, nó ắt sẽ được mở rộng một cách không chính đáng vượt khỏi những ranh giới thuộc thẩm quyền của chính nó, vốn được thiết định bởi những giới hạn của kinh nghiệm khả hữu.

Cho dù về đại thể Kant giới hạn một cách nghiêm ngặt tính thực tại vào những giới hạn của kinh nghiệm khả hữu, có lúc trong PPLTTT ông gợi ý đến một chiều hướng bên ngoài phạm trù cho khái niệm. Sự mách nước này nằm trong ngữ cảnh bàn luận về sự khẳng định siêu nghiệm và sự phủ định siêu nghiệm, khi ông đồng nhất cái trước với tính thực tại “bởi, chỉ thông qua sự khẳng định siêu nghiệm, và trong mức độ sự khẳng định này là đầy đủ, các đối tượng sẽ là một cái gì (các sự vật)” (PPLTTT A 574/B 602). Trong ngữ cảnh này, tính thực tại là một ý niệm của lý tính, một “cơ chất siêu nghiệm”, về cái “tất cả tính thực tại (omnitudo realitatas)” (A 575/B 604). Với quan niệm này về thực tại, Kant mở rộng khái niệm, vượt khỏi những ranh giới phạm trù của nó, trong khi vẫn giữ nó lại, với tư cách là một ý niệm của lý tính, bên trong một dự án phê phán quy mô hơn.

Mai Thị Thùy Chang dịch

Thuật Ngữ Triết - Nhóm dịch triết

Thực tại

[VI] Thực tại

[DE] Realität

[EN]

TĐ-Triêt-Nguyến Hữu Liêm

Thực Tại

[EN] actual

[DE] wirklich

[VI] Thực Tại

[VI] đang có thực

Từ điển Prodic - KHKT - Việt - Anh

actual /toán & tin/

thực tại

Từ điển Nguyễn văn Tuế -- Việt-Đức

thực tại

wirklich vorhanden, tatsächlich (a); Reachlität f; Wirklichkeit f.