Từ điển tổng hợp

Việt

chứng minh
Chứng minh	Từ điển Phật Giáo Việt-Đức-Anh Từ điển Nguyễn văn Tuế -- Việt-Đức Từ điển Prodic - KHKT - Việt - Anh Từ điển dệt may ẩm thực Việt-Anh Từ điển toán học Anh-Việt Từ điển tiếng việt Từ điển KHCN Đức Anh Việt Từ điển Tầm Nguyên Từ điển triết học HEGEL Từ điển Công Giáo Anh-Việt Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương Thuật ngữ công nghệ sinh học Đức-Anh-Việt Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
chứng tỏ	Từ điển KHCN Đức Anh Việt Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
luận chứng	Từ điển triết học HEGEL Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
dẫn chứng	Từ điển Công Giáo Anh-Việt Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
biện giải	Từ điển Công Giáo Anh-Việt Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
chứng thực	Từ điển Công Giáo Anh-Việt Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
thể hiện	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
lập luận	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
biểu lộ	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
tỏ rõ	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
giải trình	Từ điển Prodic - KHKT - Việt - Anh
thử lại	Từ điển Prodic - KHKT - Việt - Anh
agumen	Từ điển toán học Anh-Việt
đối số	Từ điển toán học Anh-Việt
góc cực	Từ điển toán học Anh-Việt
lý luận	Từ điển toán học Anh-Việt
luận chứng/chứng minh	Từ điển triết học HEGEL
Sự biện minh	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
biện hộ	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
biện bạch.	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
Lời	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
việc	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
kiến chứng	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
chứng ngôn	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
tác chứng	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
tuyên ngôn	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
thanh minh.	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
chỉ rõ	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
chứng tỏ	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
bảo vệ	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
nêu lý do	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
giải thích	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
đặt cơ sở	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
cho xem	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
nhận thực	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
chứng nhận	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
trình bày một cách trực quan	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
đưa ra bằng chứng	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
biểu hiện	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
hiện ra	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
vạch ra	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
bóc trần	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
vạch trần	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
lột trần	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
phát hiện	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
khám phá	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
i đẫn chứng	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
vạch rõ	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
giàỉ thích	Thuật ngữ công nghệ sinh học Đức-Anh-Việt
thao diễn	Thuật ngữ công nghệ sinh học Đức-Anh-Việt
chất mang	Thuật ngữ công nghệ sinh học Đức-Anh-Việt
chống đờ	Thuật ngữ công nghệ sinh học Đức-Anh-Việt
biểu tình	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
biểu dương	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
dẫn chúng	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
chúng tộ	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
giúp	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
gây	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
đối chiéu	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
so sánh	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
chúng nhận	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
chứng minh thư.	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
đặt nền móng cho...	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
đặt cơ sỏ	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
1 chúng nhận	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
xác nhận	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
giấy chủng nhận	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
bằng chúng nhận	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
chứng chỉ	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
chúng thư.	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
chủng	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
xuất hiện	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
biểu thị	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế

. chứng minh
. chứng minh	Từ điển toán học Anh-Việt
thử lại	Từ điển toán học Anh-Việt

chứng minh '
xác định	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
khẳng định	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
chứng minh '	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương

Anh

chứng minh
prove	Từ điển Prodic - KHKT - Việt - Anh Từ điển KHCN Đức Anh Việt
demonstrate	Từ điển toán học Anh-Việt Thuật ngữ công nghệ sinh học Đức-Anh-Việt
to certify	Từ điển Phật Giáo Việt-Đức-Anh
demonstration	Từ điển Prodic - KHKT - Việt - Anh
Justify	Từ điển Prodic - KHKT - Việt - Anh
prove	Từ điển Prodic - KHKT - Việt - Anh
retest	Từ điển Prodic - KHKT - Việt - Anh
show	Từ điển dệt may ẩm thực Việt-Anh
demonstration	Từ điển toán học Anh-Việt
argument	Từ điển toán học Anh-Việt
approve	Từ điển KHCN Đức Anh Việt
proof	Từ điển triết học HEGEL
substantiate	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
vindication	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
testimony	Từ điển Công Giáo Anh-Việt
Support	Thuật ngữ công nghệ sinh học Đức-Anh-Việt

. chứng minh
prove	Từ điển toán học Anh-Việt

Đức

chứng minh
beweisen	Từ điển KHCN Đức Anh Việt Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
bezeugen	Từ điển Phật Giáo Việt-Đức-Anh Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
untermauern	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
demonstrieren	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
erweisen	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
zeigen	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương Thuật ngữ công nghệ sinh học Đức-Anh-Việt
begründen	Từ điển Nguyễn văn Tuế -- Việt-Đức
nach-	Từ điển Nguyễn văn Tuế -- Việt-Đức
prüfen	Từ điển KHCN Đức Anh Việt
beweis	Từ điển triết học HEGEL
ausweisen	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
lehren	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
bewähren	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
bezeigen	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
absichern	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
erweislich	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
motivieren	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
dartun	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
testieren	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
aufzeigen	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
nachweisen	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
Unterstützung	Thuật ngữ công nghệ sinh học Đức-Anh-Việt
Verifikation	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
Testat	Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế

chứng minh '
sicherstellen	Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương

Chuyên ngành CN Sinh Học (nnt)
Qualitativer und quantitativer Nachweis	Chứng minh chất lượng và số lượng
Chuyên ngành chất dẻo (nnt)
Beweislast für Haftung	Nghĩa vụ chứng minh trách nhiệm
7. Was beweist die Beilsteinprobe?	7. Thử nghiệm Beilstein chứng minh điều gì?
Chuyên ngành CN Hóa (nnt)
Experimentell bestätigt:	Chứng minh qua thực nghiệm:
Nachweis: Gerade im Diagramm	Chứng minh: đường thẳng trong đồ thị
Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế
j-n viel Aufmerksamkeit beweisen	rắt chú ý đến ai, ảnh hưỏng Idn đén.
Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương
sich als guter Geschäftsmann ausweisen?	chứng tỏ mình là một nhà kinh doanh giỗi.
die Geschichte lehrt, dass nichts Bestand hat	lịch sử đã chứng minh là không có gì tồn tại mãi mãi.
er hat seinen Mut oft bewährt	anh ta đã nhiều lần chứng tỏ lòng can đảm của mình.
ich habe ihm dadurch bewiesen, dass er Unrecht hat	qua đó, tôi đã chứng minh cho hắn thấy là hắn sai rồi.
er hat dar getan, wie ...	anh ta đã diễn tả lại, làm thế nào mà....
jmds. Unschuld erweisen	chứng minh cho sự vô tội của ai.
die Folgen zeigen sich später	hậu quả sẽ thấy sau này.
erzeigte auf, wie groß die Um weltschäden sein würden	ông ấy chứng minh mức thiệt hại của môi trường sẽ lớn như thế nào.
jmdm. einen Fehler nach weisen	chứng minh một sai lầm của ai
jmdm. einen Diebstahl nachweisen	chứng minh rằng ai đã phạm tội ăn cắp
man konnte ihm nichts nachweisen	ngttòi ta không thể đưa ra bằng chứng chống lại ông ẩy.

Tự điển Đức việt Nguyễn Văn Tuế

demonstrieren /I vt/

biểu tình, biểu dương, tỏ rõ, chứng minh; II vi biểu dương, phô trương.

erweisen /vt/

1. chứng minh, dẫn chúng, chúng tộ; 2. giúp, gây;

Verifikation /í =, -en/

1. [sự] đối chiéu, so sánh; chúng nhận, nhận thực, thị thực, chứng thực; 2. [giấy] chúng nhận, chứng minh, chứng minh thư.

untermauern /vt/

1. đặt nền móng cho...; 2. (nghĩa bóng) đặt cơ sỏ, luận chứng, lập luận, chứng minh, biện giải; etw. theoretisch untermauern đặt cơ sđ lí thuyét cho cái gì.

Testat /n -(e)s. e/

1 [sự] chúng nhận, chứng minh, xác nhận; 2. giấy chủng nhận, bằng chúng nhận, chứng chỉ, chúng thư.

beweisen /vt/

1. chứng minh, dẫn chúng, chứng tỏ, chủng; 2. xuất hiện, biểu lộ, biểu thị, thể hiện (lòng dũng cảm...); j-n viel Aufmerksamkeit beweisen rắt chú ý đến ai, ảnh hưỏng Idn đén. ..; j-m seine Achtung beweisen thể hiện lòng kính trọng ai.

Thuật ngữ công nghệ sinh học Đức-Anh-Việt

chứng minh,giàỉ thích,thao diễn

[DE] Zeigen

[EN] Demonstrate

[VI] chứng minh, giàỉ thích, thao diễn

chất mang,chống đờ,chứng minh

[DE] Unterstützung

[EN] Support

[VI] chất mang, chống đờ, chứng minh

Từ điển Đức Việt - Nguyễn Thu Hương

ausweisen /(st. V.; hat)/

chứng minh; chứng tỏ (sich erweisen);

chứng tỏ mình là một nhà kinh doanh giỗi. : sich als guter Geschäftsmann ausweisen?

lehren /(sw. V.; hat)/

chỉ rõ; chứng minh;

lịch sử đã chứng minh là không có gì tồn tại mãi mãi. : die Geschichte lehrt, dass nichts Bestand hat

bewähren /(sw. V.; hat)/

(veraltend) chứng minh; thể hiện (bewei sen, zeigen);

anh ta đã nhiều lần chứng tỏ lòng can đảm của mình. : er hat seinen Mut oft bewährt

beweisen /(st. V.; hat)/

chứng minh; dẫn chứng (belegen, nachweisen);

qua đó, tôi đã chứng minh cho hắn thấy là hắn sai rồi. : ich habe ihm dadurch bewiesen, dass er Unrecht hat

bezeigen /(sw. V.; hat) (geh.)/

chứng tỏ; chứng minh (erweisen);

bezeugen /(sw. V.; hat)/

(seltener) chứng tỏ; chứng minh (erweisen);

absichern /(sw. V.; hat)/

chứng minh; bảo vệ (quan điểm V V );

erweislich /(Adj.) (veraltet)/

(được) chứng minh; chứng tỏ (nachweisbar);

sicherstellen /(sw. V.; hat)/

(seltener) xác định; khẳng định; chứng minh (beweisen) ' ;

motivieren /(sw. V.; hat)/

nêu lý do; chứng minh; giải thích (begründen);

untermauern /(sw. V.; hat)/

(nghĩa bóng) đặt cơ sở; lập luận; chứng minh;

dartun /(unr. V.; hat) (geh.)/

chứng minh; chứng tỏ; giải thích; cho xem (erklärend ausführen);

anh ta đã diễn tả lại, làm thế nào mà.... : er hat dar getan, wie ...

testieren /(sw. V.; hat)/

(bildungsspr ) nhận thực; chứng nhận; chứng minh; chứng thực (attestieren);

demonstrieren /[demon'stri:ran] (sw. V.; hat)/

chứng minh; giải thích; trình bày một cách trực quan;

erweisen /(st. V.; hat)/

chứng minh; dẫn chứng; chứng tỏ; đưa ra bằng chứng (nachweisen, beweisen);

chứng minh cho sự vô tội của ai. : jmds. Unschuld erweisen

zeigen /[’tsaigan] (sw. V.; hat)/

chứng tỏ; chứng minh; biểu hiện; biểu lộ; tỏ rõ; hiện ra;

hậu quả sẽ thấy sau này. : die Folgen zeigen sich später

aufzeigen /(sw. V.; hat) (geh.)/

vạch ra; bóc trần; vạch trần; lột trần; phát hiện; khám phá; chứng minh (deutlich zeigen, nachweisen);

ông ấy chứng minh mức thiệt hại của môi trường sẽ lớn như thế nào. : erzeigte auf, wie groß die Um weltschäden sein würden

nachweisen /(st. V.; hat)/

i đẫn chứng; chứng tỏ; chứng minh; đưa ra bằng chứng; vạch rõ; chỉ rõ;

chứng minh một sai lầm của ai : jmdm. einen Fehler nach weisen chứng minh rằng ai đã phạm tội ăn cắp : jmdm. einen Diebstahl nachweisen ngttòi ta không thể đưa ra bằng chứng chống lại ông ẩy. : man konnte ihm nichts nachweisen

Từ điển Công Giáo Anh-Việt

substantiate

Chứng minh, dẫn chứng

vindication

Sự biện minh, biện giải, biện hộ, chứng minh, biện bạch.

testimony

Lời, việc, kiến chứng, chứng ngôn, tác chứng, chứng thực, chứng minh, tuyên ngôn, thanh minh.

Từ điển triết học HEGEL

Chứng minh [Đức: Beweis; Anh: proof]

> Xem Luận chứng và Chứng minh Đức: Beweis; Anh: proof]

Luận chứng/Chứng minh [Đức: Beweis; Anh: proof]

Weisen, ban đầu là “làm cho biết” (wissend), có nghĩa là “truyền đạt kiến thức bằng cách cho thấy, chỉ dẫn, cho biết, nêu trường hợp”. Thế kỷ XV nảy sinh chữ beweisen (“cho thấy là đúng thật hay đúng đắn, chứng minh”) và Beweis (“bằng chứng, luận cứ chứng minh”). Từ thế kỷ XVII, những từ này được các nhà toán học [Đức] sử dụng, thay cho demonstrare, demonstratio của tiếng La-tinh và apodeiknunai, apodeixis của tiếng Hy Lạp, đều có nghĩa là “chứng minh”, “phép chứng minh”, theo nghĩa rút một mệnh đề ra từ một hay nhiều mệnh đề đã được thừa nhận là đúng, bằng một phương pháp thao tác đảm bảo được giá trị chân lý của mệnh đề được rút ra như thế.

Những luận chứng [hay phép chứng minh] mà Hegel quen thuộc nhất là (1) những phép chứng minh của hình học Euch de, và (2) những luận chứng truyền thống chứng minh về sự hiện hữu của THƯỢNG ĐỂ, mà vào thời Hegel, qua Kant, chúng bị thu hẹp lại chỉ còn ba: luận chứng vũ trụ học, luận chứng mục đích luận và luận chứng bản thể học. Hegel thường nhắc đến luận chứng thứ tư, luận chứng ex consensu gentium (từ sự đồng thuận của mọi người), nhưng lại tỏ ra ít quan tâm đến luận chứng luân lý của Kant, một phần là vì ông bác bỏ quan niệm về LUÂN LÝ làm cơ sở cho luận chứng ấy.

Trong HTHTT, Lời Tựa, và TTTĐ (công trình chưa kịp xuất bản thì ông mất), Hegel đưa ra một số phê phán về các luận chứng quen thuộc:

(1) Những tiền đề được TIỀN GIẢ ĐỊNH trực tiếp và không [cần] được chứng minh.

(2) Những tiền đề vẫn đúng ngay cả sau khi kết luận đã được rút ra.

(3) Một bước nào đó trong luận chứng không hoàn toàn bị quy định bởi bước đi trước, nhưng lại được dùng chỉ để chứng minh kết luận: ví dụ, chứng minh của Euclide về định đề của Pythagoras bao hàm cả việc vẽ những đường thẳng, mà điểm của chúng chỉ trở nên biểu kiến khi ta đạt đến bước chứng minh cuối cùng và xét xem chúng giúp ta chứng minh định lý như thế nào. Bất cứ mệnh đề nào cũng dẫn đến một cách vô hạn nhiều mệnh đề khác; mệnh đề nào được ta chọn để rút ra từ nó phụ thuộc vào mục đích do ta đề ra, chứ không phụ thuộc vào mệnh đề ta xuất phát.

(4) Những tiền đề và những bước chứng minh không chứa trong kết luận. Nghĩa của định lý thì độc lập với luận chứng của nó. Vì thế, cùng một định lý cho phép có nhiều luận chứng chứng minh khác nhau.

(5) Những nước đi trong phép chứng minh không phải là những nước đi được thực hiện bởi đối tượng của phép chứng minh, ví dụ bởi các hình tam giác mà người ta đang chứng minh. Vì thế, nó là một sự PHẢN TƯ ngoại tại về đối tượng.

Hegel không tin rằng có thể cứu chữa một cách thực chất cho môn hình học ở những phương diện này, vì nó quan tâm đến TÍNH NGOẠI TẠI của KHÔNG GIAN. Nhưng các luận chứng về [sự hiện hữu của] Thượng Đế, chủ đề của TRIẾT HỌC, phải được cứu chữa nếu muốn các luận chứng ấy được chấp nhận:

(1) Triết học không thể tiền giả định những chân lý ấy giống như tiền giả định Sự BÂT TÂT của thế giới (cần cho luận chứng vũ trụ học).

(2) Các tiền đề của luận chứng không thể vẫn còn ĐÚNG cùng với kết luận sau khi được rút ra, mà phải bị THẢI HỒI. Ví dụ, giả định rằng sự bất tất của thế giới vẫn đúng cùng với sự TẤT YẾU của Thượng Đế thì hàm ý rằng Thượng Đế là một thực thể song hành với thế giới và Ngài phụ thuộc hay bị điều kiện hóa bởi sự bất tất của thế giới, cũng như nhận thức của ta về Ngài cũng bị nó quy định, sự TRUNG GIỚI của (nhận thức của ta về) Thượng Đế phải bị thải hồi thành sự TRựC TIER

(3) Khác với phép chứng minh hình học, một luận chứng triết học không thể tiền giả định rằng ta biết trước nghĩa của định lý phải được chứng minh và của những hạn từ trong định lý ấy. Do đó, luận chứng phải cấp nghĩa cho định lý và vì thế không thể để cho định lý hướng dẫn. Mỗi một bước chứng minh, do đó, phải xác định một cách độc nhất bước tiếp theo của nó.

(4) Những tiền đề và những bước chứng minh phải được chứa trong kết luận của nó, bởi lẽ (a) chúng quy định nghĩa của nó; (b) chúng không thể mãi tồn tại bên cạnh Thượng Đế, mà phải bị thải hồi ở trong Ngài; và (c) việc ta tiến đến (NHẬN THỨC về) Thượng Đế là một pha [hay mô- men] của chính Thượng Đế.

(5) Vì Thượng Đế là VÔ HẠN (tức là bao hàm toàn bộ) nên nhận thức của ta về Thượng Đế không phải là cái gì khác với Thượng Đế, mà là một mô-men của Ngài, là Tự-Ý THỨC của Ngài. Vì thế, chính Thượng Đế tiến hành những bước đi mà ta thực hiện trong những luận chứng hay những phép chứng minh của ta. Cho nên Hegel cảm thấy không cần phải phân biệt (ví dụ trong (2) nói trên) những điều kiện bản thể học (của Thượng Đế hay cái TUYỆT ĐỐI) với những điều kiện nhận thức luận (của nhận thức của ta về Ngài). Bản thể học và nhận thức luận kỳ cùng là trùng khít với nhau.

Trong PPNLPĐ, Kant đã dự đoán một số quan niệm của Hegel bằng cách lý giải những luận chứng về Thượng Đế không phải như là những luận chứng có thể thay thế cho nhau của cùng một kết luận, mà như là việc chứng minh những phưong diện khác nhau của kết luận được mong muốn, như là việc hoàn chỉnh bức tranh của ta về Thượng Đế: chẳng hạn, luận chứng vũ trụ học xác lập rằng Thượng Đế là một Hữu thể tất yếu, chứ không phải là một tác nhân MỤC ĐÍCH; luận chứng mục đích luận xác lập rằng Ngài là một tác nhân mục đích, chứ không phải là một tác nhân luân lý; điều này chỉ được xác lập bởi luận chứng luân lý. Hegel thường lý giải những luận chứng truyền thống theo cách này, và chỉ trích, ví dụ, luận chứng ex consensu gentium [từ sự đồng thuận của mọi người] không phải vì lý do rằng những tiền đề của nó là sai lầm hay luận cứ không có giá trị hiệu lực, mà với lý do là nó dẫn đến một khái niệm cực kỳ nghèo nàn về Thượng Đế, vốn là nhân tố chung tối thượng của mọi đức tin tôn giáo. Ông lập luận rằng những luận chứng truyền thống như thế làm nghèo nàn, và không cần thiết cho ĐỨC TIN, tuy nhiên sự phản tư như thế về đức tin là một mô-men không thể tránh khỏi trong sự PHÁT TRIỂN của TINH THẦN. Giải pháp là phải suy tưởng sâu hon nữa, chứ không rổi trở lại vào đức tin thiếu sự phản tư.

Kant thường được coi là người đã đánh đổ những luận chứng về Thượng Đế trong PPLTTT, chỉ dành chỗ cho niềm tin luân lý. Hegel cố gắng hồi sinh lại những luận cứ này. Nhưng ông làm việc đó bằng cách tái lý giải những luận chứng ấy và ý niệm về Thượng Đế một cách triệt để. Ông có những phê phán đối với nỗ lực của Kant trong việc bác bỏ những luận chứng trên: ví dụ, ông lý sự về bất cứ những gì mà luận chứng bản thể học có ý định chứng minh là TỒN TẠI, HIỆN HỮU, TÍNH KHÁCH QUAN, V.V., của Thượng Đế. Những sự phê phán như thế liên quan đến sự lý giải lại của Hegel về những luận chứng hon là đến việc Kant bác bỏ những phiên bản truyền thống.

Với tính cách là vô hạn, Thượng Đế không phân biệt với thế giới, mà tự bản chất, Ngài là cấu trúc lô-gíc của thế giới, bản thân thế giới (Tự NHIÊN), và nhận thức của con người về thế giới (kể cả tôn giáo). Vì thế, luận chứng bản thể học, theo quan niệm của Hegel, không xác lập sự hiện hữu của một thực thể siêu việt tư ổng ứng với khái niệm của ta về Thượng Đế, mà xác lập sự hiện thực hóa của KHÁI NIỆM (tức là cấu trúc lô-gíc được phác họa trong Tô-gíc học) ở trong thế giới. Vì cấu trúc lô-gíc của thế giới biểu hiện trước mối quan hệ của chính nó với thế giới, nên luận chứng cũng diễn ra bên trong Tô-gíc học, trong bước chuyển từ khái niệm sang ĐỐI TƯỢNG hay khách thể, vốn là cái báo trước sự chuyển dịch từ lô-gíc sang tự nhiên. Cũng giống như vậy, những luận chứng khác vừa tương ứng với những bước chuyển bên trong lô-gíc, chẳng hạn, từ bất tất sang tất yếu (luận chứng vũ trụ học), vừa tương ứng với những yêu sách về thế giới, chẳng hạn, yêu sách rằng những sự bất tất của nó phải phục tùng một cấu trúc tất yếu. Vì thế, Hegel không chấp nhận chỉ có ba luận chứng: mỗi một bước chuyển, hay ít ra mỗi một NHỊP BA trong Lô-gíc học, trên thực tế, là một luận chứng về Thượng Đế, và cũng là một bước trong việc ta nâng mình lên Thượng Đế, một khi tinh thần xuất hiện trên sân khấu và hồi tưởng lại, theo nhiều cách, những bước đi của Tô-gíc. Theo đó, những luận chứng kỳ cùng thể hiện Erhebung des Geistes zu Gott [sự vươn lên của Tinh thần đến Thượng Đế]. (Cụm từ này hàm hồ một cách thuận lợi: (1) “sự đi lên của tinh thần đến (nhận thức về) Thượng Để’; (2) “sự nâng lên của tinh thần đến (vị thế của) Thượng Để’).

Trong DBTH và KHLG, Hegel cũng phê phán những luận chứng của Kant về các nghịch lý (antinomies), chẳng hạn các nghịch lý về TÍNH HỮU HẠN và tính vô hạn của thế giới trong không gian và THỜI GIAN. Tuy nhiên, về bản chất, Hegel chấp nhận những nghịch lý, nhưng cho rằng (1) không phải chỉ có bốn nghịch lý như Kant đã khảo sát, mà là nhiều hơn, và (2) các nghịch lý đều được bắt rễ trong các khái niệm của sự hữu hạn, V.V., chứ không phải trong sự áp dụng chúng cho thế giới hay cho VẬT Tự THÂN. Hegel tin rằng những luận chứng này, giống như những luận chứng về Thượng Đế, liên quan đến những khái niệm hay NHỮNG QUY ĐỊNH CỦA TƯ DUY, chứ không phải NHỮNG MỆNH ĐỂ. Cách giải quyết các nghịch lý của ông, vì thế, là cho rằng những khái niệm nghịch lý, như sự vô hạn và sự hữu hạn, về cơ bản là chứa lẫn nhau và cả hai đều bị vượt bỏ trong khái niệm vô hạn, tức Ý NIỆM tuyệt đối. Nhưng cũng giống như Kant, ông không đưa ra được câu trả lời thỏa đáng nào cho câu hỏi: thế giới là hữu hạn hoặc vô hạn trong không gian và thời gian.

Đinh Hồng Phúc dịch

Từ điển Tầm Nguyên

Chứng Minh

Chứng: nhận thức một việc gì, minh: sáng. Chứng tỏ một việc gì. Chứng minh có đất có trời. Kim Vân Kiều

Từ điển KHCN Đức Anh Việt

beweisen /vt/TOÁN/

[EN] prove

[VI] chứng minh

prüfen /vt/KTA_TOÀN/

[EN] approve

[VI] chứng minh, chứng tỏ

Từ điển tiếng việt

chứng minh

- đgt. (H. minh: sáng) 1. Dùng lí luận để chứng tỏ rằng kết luận suy ra từ giả thiết là đúng: Chứng minh một định lí toán học 2. Bằng sự việc cụ thể tỏ ra rằng ý kiến của mình là đúng: Đời sống của nước ta chứng minh nhân dân ta rất có ý thức đối với việc học (PhVĐồng).

Từ điển toán học Anh-Việt

demonstrate

chứng minh

demonstration

[sự, phép] chứng minh

argument

agumen, đối số; góc cực; lý luận, chứng minh

prove

. chứng minh; thử lại

Từ điển dệt may ẩm thực Việt-Anh

show

Chứng minh

Từ điển Prodic - KHKT - Việt - Anh

demonstration

chứng minh

Justify

giải trình, chứng minh

prove /toán & tin/

chứng minh, thử lại

Justify /điện tử & viễn thông/

giải trình, chứng minh

prove

chứng minh, thử lại

prove, retest

chứng minh, thử lại

Từ điển Nguyễn văn Tuế -- Việt-Đức

chứng minh

begründen vt, nach-

Từ điển Phật Giáo Việt-Đức-Anh

Chứng minh

[VI] Chứng minh

[DE] bezeugen

[EN] to certify